Giriş
Sözleşmeler hukuku, tarafların karşılıklı iradeleriyle oluşturdukları hukuki ilişkilerin düzenlenmesi ve korunmasını sağlayan bir hukuk dalıdır. Türk hukukunda, sözleşmelerin temelini 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) oluşturur. Bu makalede, Türk hukukunda sözleşmelerin genel prensipleri, türleri, geçerlilik şartları ve sona erme nedenleri ele alınacaktır.
1. Sözleşmelerin Tanımı ve Unsurları
Sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulan hukuki işlem olarak tanımlanır. Bir sözleşmenin oluşabilmesi için gerekli unsurlar şunlardır:
- İrade Beyanı: Tarafların sözleşme yapma iradelerini açıkça ortaya koymaları gereklidir. Bu irade beyanı yazılı, sözlü veya örtülü (zımni) olabilir.
- Karşılıklı ve Birbirine Uygun Beyanlar: Tarafların irade beyanlarının birbiriyle örtüşmesi gereklidir. Örneğin, biri satış teklifinde bulunurken diğeri satın alma niyeti belirtmelidir.
- Hukuka ve Ahlaka Uygunluk: Sözleşmenin konusu hukuka ve ahlaka aykırı olmamalıdır. Örneğin, yasa dışı faaliyetlere ilişkin sözleşmeler geçersizdir.
- Ehliyet: Tarafların sözleşme yapma ehliyetine sahip olması gereklidir. Ehliyetsiz kişilerin (örneğin, reşit olmayanlar veya kısıtlılar) yaptığı sözleşmeler geçersizdir.
2. Sözleşme Türleri
Türk Borçlar Kanunu’nda çeşitli sözleşme türleri düzenlenmiştir. Başlıca sözleşme türleri şunlardır:
- Satış Sözleşmesi: Bir malın mülkiyetinin belirli bir bedel karşılığında devredilmesini düzenleyen sözleşmedir.
- Kira Sözleşmesi: Bir malın belirli bir süre için kullanılması karşılığında kira bedeli ödenmesini düzenleyen sözleşmedir.
- Hizmet Sözleşmesi: Bir kişinin belirli bir süre için işgücünü bir başkasına sunmasını düzenleyen sözleşmedir.
- Taşıma Sözleşmesi: Bir mal veya yolcunun bir yerden başka bir yere taşınmasını düzenleyen sözleşmedir.
- Bağışlama Sözleşmesi: Bir malın karşılıksız olarak başka bir kişiye devredilmesini düzenleyen sözleşmedir.
3. Sözleşmelerin Geçerlilik Şartları
Sözleşmelerin geçerli olabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
- Şekil Şartı: Bazı sözleşmelerin geçerli olabilmesi için belirli bir şekle uygun olarak yapılması gereklidir. Örneğin, taşınmaz satış sözleşmelerinin noter huzurunda yapılması zorunludur.
- Esaslı Hata ve Aldatma: Tarafların iradelerinde esaslı bir hata veya aldatma bulunmamalıdır. Aksi takdirde, sözleşme iptal edilebilir.
- İrade Bozuklukları: Korkutma veya zorla imzalanan sözleşmeler geçersizdir.
4. Sözleşmelerin Sona Ermesi
Sözleşmeler çeşitli nedenlerle sona erebilir. Başlıca sona erme nedenleri şunlardır:
- İfa: Taraflar sözleşmeden doğan borçlarını ifa ederek sözleşmeyi sona erdirirler.
- İkale (Fesih Anlaşması): Taraflar karşılıklı anlaşarak sözleşmeyi sona erdirebilirler.
- Ölüm: Taraflardan birinin ölümü halinde, kişiye sıkı sıkıya bağlı olan sözleşmeler sona erer.
- Süre Bitimi: Belirli süreli sözleşmelerde, sürenin sona ermesiyle sözleşme de sona erer.
- Fesih: Sözleşme hükümlerine veya kanuna aykırılık durumunda taraflar sözleşmeyi feshedebilirler.
Sonuç
Türk hukukunda sözleşmeler hukuku, bireyler ve kurumlar arasındaki hukuki ilişkilerin düzenlenmesinde büyük bir öneme sahiptir. Tarafların iradelerine dayanan sözleşmelerin geçerli olabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Sözleşmelerin türleri, geçerlilik şartları ve sona erme nedenleri, Türk Borçlar Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu çerçevede, hukuki güvenliğin sağlanması ve tarafların haklarının korunması amaçlanmaktadır.
Karya Tan Hukuk ve Danışmanlık Bürosu Kuşadası’nda uzman avukat kadrosuyla hizmet vermektedir. Kuşadası Sözleşme Hukuku Davası konusunda sorunlarınızı çözüme kavuşturmak amacıyla hukuki hizmet sağlamaktayız.